K’ololi hinjolom, k’am hinb’aq’sat, hintxam tamwal hinnansat, kax saq e’ej yayji, yili hinmimanil. AXUX
Xewoq – descansar, B’itnoq – cantar, Wayoq – dormir, Oq’oq – llorar, Tzewoq – reír, Kanalwoq – bailar, Kuywoq – estudiar, Mulnajoq – trabajar, Txonjoq – vender, Txajloq – orar, Saqchoq – jugar, Matz’loq – mirar, Lowoq – comer, …
Yalixh – pequeño, Saq – blanco, K’a’ – amargo, Chi’ – dulce, Watx’ – bueno, Yob’ – malo, Seb’ – liviano, Jelan -inteligente, Icham – viejo, …
1. Na – casa, 2. Najat – lejo, 3. Nan – medio, 4. Nupan – casado/a, 5. Si’ – leña, 6. Machit – machete, 7. Lasu – laso, 8. Mexha – mesa, 9. Xhila – silla…
Chin kuywi – Yo estudio, Chach kuywi – Tú estudias, Chi kuywi naq/ix – Él, ella, estudia, Chon kuywi – Nosotros, Nosotras estudiamos, …
nani – presente: chin kanalwi – Yo bailo, chach kanalwi – Tú bailas, Chi kanalwi naq/ix – Él, Ella baila, Chon kanalwi – Nosotros, Nosotras bailamos…
Chin kolwaji – Yo ayudo, Chach kolwaji – Tú ayudas, Chi kolwaj naq/ix – Él, Ella ayuda, Chon kolwaji – Nosotros, Nosotras ayudamos, Chex kolwaji – Ustedes ayudan…
Xhuwin – Juana, Tumaxh – Tomás, Maltixh – Baltazar, Anixh-Ana, Katal – Catarina, Axhul – Angelina, Kantel – Candelaria, Petlon – Petrona, Tumin – Dominga, Pilin – Felipe, Kuxin – Marcos.
Akaw b’ihej / Sustantivos propios
Matin – Mateo, Xhunik – Juan, Xhuwin – Juana, Yakin – Diego, Malin – María, Matal – Magdalena
Hach – Usted, Hayin – Yo soy, Hetoq – Con usted/contigo, Hoq hintoq – Me voy, Hentaq – Atrás de usted
Hana – Tu casa, Hapichil – Tu ropa, Hinq’ab’ – Mi mano